Kyoto-bókunin: Uppgjör og sveigjanleiki

Höfundur: Birna Hallsdóttir

Hvert ríki sem gekkst undir magntakmarkanir á losun gróðurhúsalofttegunda skv. Kyoto-bókuninni fékk úthlutað kvóta í formi losunarheimilda, svokallaðra AAU-eininga, sem lagðar voru inn á reikning viðkomandi ríkis í alþjóðlegu skráningarkerfi. Fjöldi AAU-eininga, sem hverju iðnríki var úthlutað, samsvaraði því magni gróðurhúsalofttegunda sem ríkinu var heimilt að losa á viðkomandi skuldbindingatímabili. Kyoto-bókunin veitti ríkjum ákveðinn sveigjanleika við að uppfylla skuldbindingar sínar, þ.e.a.s. aðrar leiðir til að uppfylla skuldbindingarnar en að draga beint úr losun gróðurhúsalofttegunda. Þannig mátti nýta tilteknar aðgerðir á sviði landnotkunar til að binda kolefni úr andrúmsloftinu, eiga í viðskiptum með losunarheimildir við aðrar þjóðir og fjármagna verkefnatengdar mótvægisaðgerðir í öðrum löndum.

Á fyrra skuldbindingatímabili Kyoto-bókunarinnar bar öllum ríkjum að telja fram losun og bindingu vegna skógræktar og skógareyðingar en máttu velja um að telja fram losun og bindingu vegna:

  • landgræðslu,
  • umhirðu skóga,
  • umhirðu ræktarlands og
  • umhirðu beitarlands.

Á síðara skuldbindingatímabilinu var öllum ríkjum skylt að telja fram losun og bindingu vegna skógarumhirðu sem og vegna skógræktar og skógareyðingar en máttu velja um að telja fram losun og bindingu vegna:

  • landgræðslu,
  • endurheimtar votlendis,
  • umhirðu ræktarlands og
  • umhirðu beitarlands.

Sérstakar Kyoto-einingar voru gefnar út vegna kolefnisbindingar (RMU-einingar) og vegna verkefnatengdra mótvægisaðgerða (ERU-einingar, CER-einingar) og er sem fyrr segir heimilt að nýta þær til að uppfylla skuldbindingar skv. bókuninni. Hver Kyoto-eining jafngildir heimild til losunar á einu tonni af þeim gróðurhúsalofttegundum sem bókunin tekur til, mælt í koldíoxíðsígildum. Ef ríki bundu kolefni með landnotkunaraðgerðum og/eða tóku þátt í verkefnatengdum mótvægisaðgerðum voru gefnar út RMU-, ERU- og CER-einingar sem bættust við AAU-einingar á innistæðureikningi viðkomandi ríkis í skráningarkerfinu. Samanlagður fjöldi Kyoto-eininga (AAU, RMU, ERU og CER) þurfti að vera a.m.k. jafn heildarlosun viðkomandi ríkis á viðkomandi skuldbindingatímabili.